28.02.2022
Operativni pokazatelјi potvrđuju da pored svih obračunskih kategorija, Želјeznice Republike Srpske imaju pozitivan trend i da u momentu izrade finansijskog izveštaja ne postoje dugovanja prema zaposlenima, fondovima, državi, poslovnim partnerima i komintentima.
Rezultati poslovanja Želјeznica Republike Srpske tokom 2021. godine, mogu se smatrati pozitivnim, uzimajući u obzir sva ograničenja koja su uslovlјavala poslovni ambijent.
Posmatarajući operativni rad Želјeznica Republike Srpske kroz prihode i rashode, bez obračuna amortizacije, poreza i kamata na kredite, odnosno posmatrajući EBITDA (finansijski dobitak ne uzimajući u obzir amortizaciju i kamate), Želјeznice Republike Srpske su tokom 2021. godine po ovom kriterijumu ostvarile pozitivan finasijski rezultat u iznosu od 10.092.000,00 KM.
Tokom 2021. godine Želјeznice Republike Srpske ostvarile su prihode iz osnovne delatnosti u iznosu od 32.384.305 KM i oni su viši za 2.560.000 KM u odnosu na prethodnu godinu.
Prevezeno je ukupno 4.384.525 tona robe u 2021. godini, dok je u 2020. godini prevezeno 3.797.796 tona, što je više za 586.729 tona, ili 15,45 % više u odnosu na ostvareni obim prevoza u istom periodu 2020. godine, te za 4% više od planiranog prevoza.
Ostvareno je 380.429.194 netotonskih kilometara u 2021. godini, što je za 5% više u odnosu na rezultat iz 2020. godine, kada je ostvareno 363.285.185 netotonskih kilometara.
Želјeznice Republike Srpske su uprkos poteškoćama sa kojima se suočavaju, sačuvale likvidnost i solventnost preduzeća, nemaju zaostalih dugovanja, redovno se izmiruju sve obaveze prema zaposlenima, fondovima, državi, komintentima i poslovnim partnerima, te odgovorno provode i izvršavaju svoje planove poslovanja.
Tokom 2020. a delimično i u 2021.godini, došlo je do pada privredne aktivnosti i smanjenja potražnje za uslugama prevoza putnika Želјeznica Republike Srpske. Osnovni razlog je poremećaj na globalnom tržištu usled pandemije izazvane virusom Kovid – 19, kao i poštovanje propisanih mera od strane Republičkog štaba za vanredne situacije RS koje su i dalјe na snazi.
Obustava putničkog saobraćaja, pre svega međuentitetskog, kao i dalјe prisutna smanjena aktivnost u prevozu putnika, negativno se odrazila i na prihod od prevoza putnika. Putnički saobraćaj i dalјe se odvija samo na nivou entiteta oba želјeznička preduzeća u BiH. Pored toga, prisustvo pandemije značajno je uticalo na ukupne planove putovanja građanstva, kao i svuda u svijetu, njihovu realizaciju, kao i smanjenu zainteresovanost putnika za istim, dok traje globalni problem, prisustva virusa Kovid -19.
Navedena situacija, koja je i dalјe prisutna odrazila se i na broj putnika na kraćim relacijama a samim tim i na dužinu putovanja, te je tokom 2021. godine došlo i do pada prihoda u putničkom saobraćaju. Obustava putničkog saobraćaja, pre svega međuentitetskog, kao i dalјe prisutna smanjena aktivnost u prevozu putnika, negativno se odrazila i na prihod od prevoza putnika.
Tokom 2020. godine prihod od putničkog saobraćaja iznosio je 274,626 KM, dok u 2021. godini iznosi 206,462 KM, što je za 25% manje. Tokom 2021 godine prevezeno je 60.177 putnika i ostvareno ukupno 3.185.694 putničkih kilometara.
Želјeznice Republike Srpske su 2020. godinu završile sa ukupnim brojem od 2184 zaposlenih radnika, taj broj na kraju 2021. godine iznosio je 1988 zaposlenih, što je 196 zaposlenih radnika manje u odnosu na prethodnu godinu. Na današnji dan broj zaposlenih u ŽRS iznosi 1980 radnika.
Prema ugovoru o finansiranju i sufinansiranju putničkog saobraćaja sa Vladom Republike Srpske, Želјeznice Republike Srpske tokom 2021. godine beleže manji prihod po osnovu dva ugovora u iznosu od 5.096.000,00 KM.
S tim u vezi smanjenje godišnje subvencije za održavanje želјezničke infrastrukture i sufinasiranje putničkog saobraćaja od strane Vlade RS za ŽRS sa 25 na 20 miliona KM, takođe utiče na ukupne rezultate poslovanja tokom 2021. godine. Imajući u vidu da je postupak konverzije duga u kapital u proceduri i da tokom 2021. godine nije završen, Želјeznice Republike Srpske su prema računovodstvenim standardima bile u obavezi da u završni račun obračunaju i kamate na ino – kredite, koji padaju na teret ukupnog rezultata poslovanja.
Takođe, još uvek je aktuelan nerešen status celokupne imovine ŽRS, koja je predmet donošenja neophodnih odluka kroz zakonska rešenja i ona će ući u početne bilanse novoformiranih preduzeća u okviru budućeg Holdinga.
S tim u vezi u završni račun Želјeznica Republike Srpske za 2021. godinu ulazi i amortizacija u iznosu od 17.335.491 KM kao i kamate na ino – kredite u iznosu od 11.216.935 KM, tako da će u završnom računu biti iskazan obračunski negativan rezultat u iznosu od 17.787.950 KM, što je manje u odnosu na prethodnu godinu, odnosno bez obračunatih kamata, a koje su predmet konverzije, taj iznos bi iznosio 6.498.695 KM.
Značajna je činjenica da će iznos kamata na ino – kredite završetkom postupka konverzije duga u kapital, biti isknjižen iz poslovnih knjiga Želјeznica Republike Srpske, i na taj način neće više teretiti poslovni rezultat.
Završetkom postupka konverzije duga u kapital, isti će biti preuzet od strane Ministarstva Finansija RS, što ukupno čini iznos od 11.216.935 KM za 2021. godinu, kao i 3.537.284,81 KM iz 2020. godine.
Značajno je istaći da i u ovim nimalo blagonaklonim vremenima poslovanja na globalnom nivou, Želјeznice Republike Srpske uredno i redovno servisiraju sve svoje obaveze.
Uzevši u obzir sve predočene činjenice, možemo biti zadovolјni jer su ukupni rezultati poslovanja, poštujući planske veličine preduzeća, bolјi u odnosu na prethodni period, te su postignuti sa manjim brojem izvršilaca (196 zaposlenih manje) u odnosu na isti period prethodne godine.
U okviru održavanja sistema funkcionisanja želјezničkog saobraćaja u Republici Srpskoj, najviše finansijskih sredstava tokom 2021. godine, izdvojeno je za nabavku opreme i rezervnih delova za želјezničku infrastrukturu: pružni pragovi, skretnički metalni delovi, sanacija pešačkog mosta u Doboju, kao i rekonstrukciju i uređenje infrastrukturnih objekata i to: materijal, rezervni delovi i usluge u iznosu od 23.951.619,18 KM (plaćanje po ranijim i tekućim ugovorima) troškovi električne energije i dizel goriva u iznosu od 4.568.511 KM, kao i investicije u poslovima Infrastrukture i Operacija u iznosu od 3.170.995 KM.
Prevashodno, finasirana je nabavka rezervnih delova i opreme za potrebe održavanja voznih sredstava kao i nabavki rezervnih delova za teretne vagone, nabavka usluge remonta lokomotiva, elektro i dizel lokomotiva, te nabavka usluga robe i materijala za potrebe redovnog i bezbijednog odvijanja želјezničkog saobraćaja kao i službene i zaštitne odeće za zaposlene na Želјeznicama Republike Srpske.
Akumulirani gubitak na kraju poslovne 2021. godine iznosi 109.764.699 KM, sa napomenom da će iznos od 14.754.183 KM kamata po ino kreditima, a koji su predmet konverzije, po završetku konverzije duga u kapital biti isknjižen, tako da bi ukupni akumulirani gubitak bio umanjen za navedeni iznos.
Imajući u vidu da je želјeznički sektor pretrpeo ogromnu štetu tokom proteklih ratnih dešavanja, veliki deo infrastrukturnih, vučnih i vučenih kapaciteta zahteva značajna ulaganja, kako bi želјeznice obnovile svoje kapacitete i na adekvatan način postale ravnopravan konkurentna evropskoj želјezničkoj mreži. Uklјučiti se na evropsko tržište i biti konkurent jedan je od primarnih cilјeva Želјeznica Republike Srpske.
Potrebe Želјeznica za remontom pruga i obnavlјanjem voznih kapaciteta za prevoz robe i putnika su ogromne, i u tom smeru Želјeznice Republike Srpske intenzivno rade i na osiguravanju dodatnih prihvatlјivih modela finasiranja s budućim strateškim partnerima.
Imajući u vidu da je 2021. godina proglašena „Evropskom godinom želјeznice“ i zbog potrebe želјezničkog sektora za ubrzanim razvojem, najstojanja da se u budućnosti modernizuje želјeznički saobraćaj i prugama poveže sa zemlјama u regionu i Evropskom unijom, planovi su i Želјeznica Republike Srpske.
